Fundacja Astacus Astacus

Projekty

Projekt pn. „Działania z zakresu ochrony czynnej gatunku z Polskiej Czerwonej Księgi - raka szlachetnego (Astacus astacus L.) ukierunkowane na odtworzenie pierwotnego stanu populacji w wybranych jeziorach Pomorza i redukcji inwazyjnego gatunku raka pręgowatego (Faxonius limosus Raf.).

Okres realizacji: maj 2023 - maj 2024

Całkowitą wartość projektu: 76.600 zł

Dotacja ze środków WFOŚiGW w Gdańsku: 76.600 zł

Realizacja projektu przyczyni się do zwiększenia liczebności populacji raka szlachetnego w jeziorach Pomorza. Jego głównym celem jest wzmocnienie dwóch najsilniejszych populacji raka szlachetnego na Pomorzu występujących w jeziorze Granicznym i Kwisno Duże poprzez uzyskanie metodą hodowlaną materiału zaraczeniowego od samic pochodzących z tych akwenów. Dodatkowym celem projektu jest odłów części populacji gatunku obcego i inwazyjnego raka pręgowatego w jez. Sominko, zagrażającej istniejącej w nim populacji raka szlachetnego i polepszenie tym samym stanu populacji gatunku raka rodzimego.

Rak szlachetny (Astacus astacus L.) jest gatunkiem największego rodzimego skorupiaka, który jeszcze 100 lat temu pospolicie występował w wodach Pomorza w tym Pojezierzy Kaszubskiego i Bytowskiego. Z ponad 470 stanowisk jego występowania notowanych w latach 1900 – 1902 obecnie potwierdza się zachowane zaledwie 21 (Śmietana, 2013, 2019). Na podstawie wyników prowadzonego monitoringu stwierdzono utrzymanie się właściwego stanu populacji tego gatunku na 12 stanowiskach. Pomimo faktu wpisania raka szlachetnego do Polskiej czerwonej księgi zwierząt w 2004 roku ze statusem zagrożenia (VU) - gatunek zagrożony wyginięciem (Krzywosz, Śmietana 2004) w nieodległej przyszłości, jego aktualna sytuacja jest znacznie gorsza. Kierując się wytycznymi stosowanymi przez IUCN (ang. International Union for Conservation of Nature) tj. Międzynarodową Unię Ochrony Przyrody, rak szlachetny na Pomorzu „zasługuje” na przypisanie mu kategorii (CR) – gatunek krytycznie zagrożony czyli taki, dla którego obserwowany, estymowany lub zakładany poziom redukcji populacji o ≥ 90% nastąpi w okresie ostatnich 10 lat lub w trwania trzech kolejnych generacji. Przyczyny takiego stanu rzeczy są wieloaspektowe i wpisują się niemal całkowicie w realizację zjawiska opisanego w literaturze naukowej jako tzw. „extinction vortex” - wir wymierania (Gilpin i Soulé, 1986) będącego skutkiem rosnącej antropopresji na ekosystemy wód śródlądowych Pomorza. Utrata siedlisk, obecność inwazyjnych i śmiertelnie konkurencyjnych gatunków obcych prowadzi do zanikania małych sfragmentyzowanych populacji o malejącym poziomie zróżnicowania genetycznego powodowanego redukcją liczby osobników.

 Pomimo faktu, że Pomorze jest obszarem najgęściej występujących populacji raka szlachetnego w kraju, to bez działań z zakresu ochrony czynnej stałość występowania tu raka szlachetnego jest wysoce niepewna.
Działania tego typu na Pomorzu były podejmowane już w na początku XX wieku i polegały one na translokacji części odłowionej populacji raka szlachetnego z jezior jej liczebnego występowania do zbiorników populacji utraconej lub jezior nadających się do celów restytucji.

Strona internetowa Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku:  https://wfos.gdansk.pl/

http://astacus.org.pl/images/astacus01.jpg

http://astacus.org.pl/images/astacus02.jpg

http://astacus.org.pl/images/astacus03.jpg

http://astacus.org.pl/images/astacus04.jpg

http://astacus.org.pl/images/astacus05.jpg